Yollarda sürekli olarak petrol veya su taşıyan tankerler görüyoruz. Ebatları farklı olsa da hemen hemen hepsinin şekli birbirine benziyor. Sıvı madde taşıyan bu araçlar, silindirik değil de dikdörtgen prizma şeklinde yapılsalar hem daha fazla miktarda sıvı taşır hem de üretimleri çok daha kolay olurdu. Ancak bu avantajlara rağmen sıvı madde taşıyan araçların taşıma hazneleri silindir şeklinde yapılıyor. Bunun nedenini merak ediyorsanız okumaya devam edin.
Tanker
Su, petrol ya da gaz taşımak için tasarlanmış kara yolu araçlarına tanker deniliyor. Tankerler, özellikle büyük olanlar, bazen neredeyse treni hatırlatacak kadar uzun olabiliyor. Taşıdıkları sıvının özelliğine bağlı olarak çok farklı türde tankerler var. Büyük veya küçük, basınçlı veya basınçsız, yalıtılmış veya yalıtılmamış vb. olabiliyorlar. Ancak taşıma haznelerinin silindirik yapısı hemen hepsinde ortak bir özellik.
Tankerin silindirik olma nedeni?
Zayıf noktanın olamaması
Silindirik bir taşıma haznesinin takviye edilmesi gereken “zayıf noktaları” yoktur. Bu da tankerin üretiminde malzeme tasarrufu sağlar. Küp ve dikdörtgen prizmanın düz kenarları ve köşeleri olması basınç açısından zayıf noktalara neden olur. Başka bir deyişle yüksek basınç söz konusu oluğunda silindirik bir prizma köşeleri olandan daha yüksek performans gösterir.
Sıvıların taşınması için basınç açısından en elverişli şekil, küresel şekillerdir. Tam bir kürenin transferinde zorluklar yaşanacağından kürenin uzatılmış bir formu olan silindirik prizmalar tercih edilir.
Denge (Stabilite)
Bilhassa petrol ve sıvılaştırılmış yanıcı gazlar taşıyan araçlarda en önemli konu dengedir. Bu yüzden taşıma haznesinin şekli belirlenirken ağırlık merkezinin mümkün olduğunca yere yakın olması gözetilir. Kare ve dikdörtgen prizma şeklinde olan taşıma haznelerinin ağırlık merkezi silindirik olanlara göre daha yukarıda olacağından, denge açısından da silindirik yapılar çok daha uygundur.
Çalkalanma
Sıvıların taşınması söz konusu olduğunda bir diğer önemli konu da çalkalanmadır. Aracın yavaşlaması ve hızlanması sırasında taşınan hazne içindeki sıvı eylemsizlik yasası gereği ileri geri hareket edecektir. Bu ileri geri hareket de dengesiz bir güce yol açar.
Sıvının boşatılması ve taşıyıcı haznenin bakımı
Sıvıların boşaltılması söz konusu olduğunda da en iyi sonuç silindirik haznelerde elde edilir. Çünkü yapısı tıpkı bir huniye benzediğinden sıvının boşaltılması diğer şekillerden çok daha kolay olur. Banyo küvetlerinin de köşeleri olmayan silindire daha yakın şekillerde üretilme nedeni budur.
Son olarak temizlik yapan herkesin çok iyi bileceği gibi köşeler barındırmayan haznelerin temizlenmesi çok daha kolaydır.